สลากกินแบ่งขายเกินราคา: เงินเหล่านี้ไปไหน?
The Overpricing of the Thai Lottery: Where Does the Money Go?
รองศาสตราจารย์ ดร. ศุภวัฒนากร วงศ์ธนวสุ
คณบดีวิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น
การขายสลากกินแบ่งของรัฐบาลขายเกินราคาเป็นปัญหาที่กระทบผู้ที่มีรายได้น้อยจนไปถึงรายได้ปานกลางของประเทศมาตลอด ทุกรัฐบาลที่ผ่านมาไม่สามารถที่จะแก้ไขปัญหานี้ได้ ทั้งนี้เพราะปัญหานี้มีความซับซ้อนมาก และต้องการความจริงใจและจริงจังเชิงนโยบายจากผู้มีอำนาจของรัฐจึงจะแก้ปัญหานี้ได้ ในช่วงระยะเวลาหนึ่งเดือนที่ผ่านมานี้คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช) ได้ให้ความสนใจกับปัญหาที่ท้าทายนี้ และต้องการที่จะเข้ามาแก้ไขปัญหานี้อย่างจริงจัง ซึ่งถึงวันนี้ก็ยังไม่มีผู้ใดมีความมั่นใจว่าปัญหานี้จะได้รับการแก้ไขอย่างถาวร แต่อย่างน้อยปัญหานี้ก็ได้รับการกล่าวถึงโดยสื่อมวลชนทุกประเภทเป็นอย่างกว้างขวาง ประชาชนผู้มีรายได้น้อยที่ฝากความหวังของชีวิตไว้กับสลากกินแบ่งของรัฐบาลจึงเริ่มมีความหวังว่า ปัญหาของตนจะได้รับการแก้ไขอย่างจริงจัง ในบทความนี้มุ่งที่ 1) สะท้อนให้เห็นถึงระบบและวงเงินที่เกี่ยวข้อง และ 2) เสนอแนะแนวทางในการแก้ไขปัญหานี้
สลากกินแบ่งของรัฐบาลถือว่าเป็นเครื่องมือหรือกลไกในการช่วยหาเงินรายได้จากกำไรของการขายสลากกินแบ่งของรัฐบาลมาสนับสนุนทางด้านงบประมาณแก่รัฐบาล โดยมีการตราพระราชบัญญัติว่า สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลต้องส่งเงินรายได้จากการจำหน่ายสลากจำนวน 28 เปอร์เซ็นต์เป็นงบประมาณแผ่นดินให้กับกระทรวงการคลัง ส่วนเงินรางวัลที่จ่ายให้แก่ผู้ถูกรางวัลนั้นคิดเป็น 60 เปอร์เซ็นต์ของรายได้ และจัดสรรเป็นเงินค่าตอบแทนหรือส่วนลดให้แก่ตัวแทนจำหน่ายเป็นจำนวน 9 เปอร์เซ็นต์ ส่วนรายได้จากการจำหน่ายเพียงร้อยละ 3 จะถูกนำไปเป็นค่าบริหารจัดการดำเนินงานของสำนักงานสลากในระยะ 10 ปีที่ผ่านมานี้สำนักงานสลากกินแบ่งได้ส่งเงินรายได้ให้แก่กระทรวงการคลังเป็นจำนวนรวมกันมากกว่า 120,000 ล้านบาท ส่วนการใช้จ่ายงบประมาณเหล่านี้จะต้องผ่านการพิจารณาของรัฐสภาเป็นระบบงบประมาณปกติ
"